aBBy: ilang windang na dagli ukol kay G. jprizal

Kelan unang nakikilala ng bata si jprizal?
***

Teacher: Wat is da nashownal frot?
Grade 1 class: Mang-gow!
Teacher: Right. Wat is da nashownal flawer?
Class: Sampagita!
Teacher: Wat is da nashownal carabao?
Class: *tatawa*
Teacher: Ay, wrong mistake. Wat is da nashownal animal, class?
Class: Carabao!
Teacher: Correct! Wat is da nashownal hero?
Class: Jose Rizal!

***

Pagtuntong ng Grade 3, saka pa lamang nila ituturo na ang dahilan kaya daw bayani si Jose Rizal ay dahil namatay siya para sa bayan. Lahat daw ng bayani, naging bayani dahil namatay sila para sa bayan.

Ilang beses ba kelangan mamatay para sa bayan ang isang bayani bago siya tanghaling pambansang bayani?

***

patapos na 'ko sa PI 100. dalawang bagay ang natutunan ko:

UNA, hindi isinilang na bayani si Rizal (waw, lord, kumusta naman, iniluwal na may sash na nakasulat: "National Hero ako". kahindik-hindik, lord!). Hindi sila parehong level ni Jesus Christ kaya 'wag siyang sambahin.xD

PANGALAWA, hindi bayani si Rizal dahil nag-alay siya ng buhay sa Bagumbayan. Bayani na siya bago pa yon... At ang pinakamalaking pagtuklas sa pagkatao niya ay kung paano siya hinubog ng kanyang panahon upang mamulat at maibahagi niya sa mas nakararami ang pagkamulat na iyon… kahit kapalit pa ng buhay niya.

lia: Ang Pagbabagong Anyo ng Mukha sa Piso

Noong bata pa ako, nagtataka ako kung bakit kailangang may nakatatatak na mukha sa piso o barya. Noong medyo nagkaisip, nagtataka ako kung bakit si Jose Rizal ang nakatatak sa piso, eh pwede namang bangus o kaya agila tulad ng sa singko sentimos. Noong nalaman kong si Pepe pala ang pambansang bayani, nagtanong ako, eh bakit sa Piso, at hindi sa isang-libo? At bakit siya naka-side view? At bakit meron pang konytobersya kung sino nga ba dapat ang pambansang bayani, si Jose o si Andres?

Anong bang meron sa mga bayani at kay Ka Pepe kung bakit nakatatak ang mga mukha nila sa pera? Sila raw kasi ang mga bayani ng sambayanan, ibinuwis ang buhay para sa kalayaan ng bayan at ng lipunang Pilipino mula sa mga mananakop na dayuhan. Natanong ko tuloy, ano bang nagawa ni Diosdado Macapagal at nasa dalawang daan siya? Eto pa, karamihan sa kanila nasa kabilang buhay na, eh bakit nandun sa likod ng dalawang-daan si Manang Gloria?

Bago ko pa man makuha ang kursong PI 100, kapareho ko lang ng pag-iisp ang mga estudyante sa elementarya. Si Rizal, ay isang bayaning taga-Calamba na umibig kay Josephine Bracken, pinatapon sa Dapitan at pinatay sa Bagumbayan. Noong nasa sekundaraya na naintindihan ko kung bakit siya naging bayani, sa mga panulat niyang El Fili at Noli. Noong nasa kolehiyo na ako at sa PI 100, doon ko natutunan ang iba’t ibang teorya ng liberalismo, assimilismo, separatismo, realismo at iba pang ismo. Isang babaerong intelektwal ang pambansang bayani ng Pilipinas. Ang kanyang mga panulat ang nagmulat at nagpalalim ng masidhing damdaming nasyunalismo at pagiging makabayan. Kaya nga siguro siya nasa piso. Ito na lang kasi ang baryang kayang hawakan ng bawat Pilipino. Isang pagpapaalala ng pagiging makabayan sa tuwing hahawakan at ipambabayad mo ang piso. Katumbas na lamang ang mukha ni Rizal sa isa o dalawang piraso ng kendi, kalahating sigarilyo, isang pirasong papel, kalahating blue book at isang piraso ng choknut. Naisip ko tuloy, may sumunod na kaya sa yapak ni Ka Pepe? Sino ang bagong Jose ng sambayang Pilipino?

Sa panahong kinapapalooban ko ngayon (mula 1987 hangang sa kasalukuyan), lalo kong naintindihan yung ginawa ng mukha sa piso. Hindi birong pag-aralan ang kasaysayan ng mga Pilipino mula sa mga dayuhan. Hindi rin birong buhayin ang damdaming nilumot at naibaon na ng panahon, kung baga sa ZTE-NBN scandal ngayon, hindi birong maging whistle blower, tulad ni Lozada. Pinipilit patayin at sugpuin ni Ibarra ang kanser na nagpapahirap sa sambayanang Pilipino. Nawala nga ba ang kanser matapos niyang mamatay? O ang kanser na kanyang tinutukoy ang pumatay din sa kanya? Hanggang ngayon, ang kanser na yun ay patuloy pa ring nananalasa sa ating lipunan, at ang sambayanan ay naghahanap na rin ng bagong Jose o Andres. Kung nabubuhay pa kaya ngayon si Ka Pepe matutuwa siya? O hilingin na lang din na patayin siya?

Nariyan ang kurapsyon, katiwalian, mga politikal na pagpatay, pagdami ng naghihirap at pagpapadikta sa bansang dayuhan. May nagbago nga ba pagkatapos mamatay ni Ka Pepe o bumaba na rin ang damdaming makabayan tulad ng pagbaba ng halaga ng piso?

Magtatapos na ako sa kolehiyo mula sa isang premier state university na UP. Sabi ni Pepe, ako at kami raw ang pag-asa ng bayan. Ngayon naiintindihan ko na. Nagbago na ang anyo ng mukha sa piso mula sa pagtingin ko. Baka isang araw magulat na lang tayo, yung mukha sa piso naka-front view na at nagsasabing: Nariyan ang sambayanan, naghihintay na paglingkuran.

bituin: The Many Faces of Rizal

Hearing the name Rizal raises so much admiration and respect. But what we don’t know and realize is that Rizal is just an ordinary person like everybody else and he’s definitely not of higher being. He farts, eats, loves, sleeps, feels stressed, poops, pees, experiences being heart broken, has fears etc. We just predisposed him in a pedestal where no one can ever be of his level. But the most intriguing about his very being is that he is still controversial and mysterious after all. Here’s a view of his many faces that we tend to ignore or didn’t try to speculate.

HE’S GAY!!!! Well that’s what others say and what I thought after having read the evidences presented. When Rizal writes to his friend Blumentritt they address each other with endearment which is unlikely for two men and the words he uses in his writings that somehow shows his feminine side. Also, the fact that there’s a possibility that he is not the father of the unborn child of Josephine Bracken because she was abused by his step father and that there were no news at all about any of his women getting pregnant. But according to the author of the article “Was Rizal Gay?” the title Gay is not applicable to Rizal since the context of being gay is changing through times.

He’s a snake in the grass!!! He can not resist temptations especially when it comes to women. He tried to take his friend’s love interest and never considered their friendship. He is just a typical man who can not defy his urges.

He has his own share of waterloos!!! He is just a usual student who gets low grades for any subject that is not their interest and in fact studying his high grades or remarks does not make anyone give him an awe expression because in their class almost 98-99% of them gets the same grade as he is.

He has so much diffidence!!! Insecurities drive most of us to succeed and do extraordinary things. So the question of Rizal’s heroism should be into focused. Did Rizal really give his life for our freedom or just out of his whim to make his life be recognized and valued by others? The reason why I raised this issue is because he had a choice before of not returning to our country since he was a hot item for the Spaniards and he knows the danger that awaits him but still he took the risk maybe because his works and aspirations will materialize upon his death.

He is showbiz!!!! Everywhere he goes he loves being pictured. Even upon his death, he hoisted a baffling issue about his retraction.

It is true we tend to convict someone who is beyond being helpless and can not defend him self for the foremost reason that he is not physically present because he’s already dead. But even though we tried to defy him, he is still our national hero and no one has done what he has done to wake and inculcate the significance of patriotism in us despite his motives and intentions of doing his great works.

Noon at Ngayon (jeero, kay jprizal)

Noon ay sobrang espesyal ang turing kay Rizal dahil sa pagiging pambansang bayani niya. Iniisip kong ang mga nagawa niya ay hindi magagawa ng karaniwang tao at naging pambansang bayani siyta dahil sa inalay niya ag kanyang buhay para sa bansa.

Noon ay ayaw kong isipin na maliit siya dahil ang karaniwang mga bida ay matataas. Lagi pa siyang nakasuot ng Amerikana kaya inisip kong siya ay hindi ganoon kaliit. Ang hindi ko laam ay ang kanyang angking laki ay may papel rin sa kanyang kahusayan. Kailangan niyang maging mahusay sa ibang mga bagay upang siya ay mapansin.

Ang alam ko lang noon ay lahat ng tungkol sa akademya, maging sa pagsulat o pasalita man, ay alam gawin ni Rizal. Ngayon lamang na nakasama sa aralin ang kurso ni Rizal, ang PI 100, ko nabatid na hindi pala siya magaling sa pagsasalita dahil sa may problema siya sa pagsasalita. Batid kong isa rin iyo sa dahilan sa pagangat niya sa ibang bagay tulad ng pagsusulat.

Noon ay alam kong matataas ang kanyang mga marka at ang labas tuloy ay nangunguna siya sa klase ngunit ang hindi ko batid ay matataas rin ang marka ng halos karamihan sa kanila. Dati ay iniisip kong sobrang angat nila sa buhay at kinaya pa niyang makapagaral sa iba’t-ibang bansa, hindi alam ang pagtitiis na ginawa niya para lamang makapag-aral doon.

Sa dami ng babaeng naging bahagi ng kanyang buhay ay hindi man lang pumasok sa isip ko noon na maaring bakla si Rizal. Hindi naman kasi pinaguusapan ang tungkol sa relasyon niya sa mga lalaki niyang kaibigan, tanging ang mga ginawa lamang niyang koneksyon at tulong ng mga ito sa kanya upang matapos at maipalimbag ang kanyang mga isinulat.

Ang alam ko noon ay mula umpisa pa lamang ay namuhay na siya upang ialis ang Pilipinas sa kamay ng mga mananakop at pinili lang niya ang paraan na walang pakikipaglaban o walang pagdanak ng dugo at iyon ang naging basehan ng kanyang pagiging pambansang bayani. Iyon pala ay ginawa lamang niya ang kayang gawin ng katayuan niya sa lipunan. Ang pagiging illustarado niya ay dahilan ng kangyang pag-aaral at pagsusulat at hindi pagsama sa himagsikan. Kung kailan ko lamang nabatid na noong una ay pinagpipilitan niyang edukasyon lamang ang makalulutas ng solusyon sa pagkakasakop sa Pilipinas. Hindi ko rin maisip at hindi rin pumasok sa aking isipan na mas nanaisin pa niyang magkaroon lamang ng representasyon ang Pilipinas sa Espanya kaysa maging sarili ng mga Pilipino ang Pilipinas. Noon ay pag-angat ng kanilang katayuan sa lipunan ang kanilang naiisip, ang pag-angat ng mga Middle Class. Patunay dito ay ang Propaganda Movement niya at ng mga katulad niyang Middle-Class. Ngunit sa huling mga bahagi ng kanyang buhay ay ginawa nya ang kaya niyang gawin upang maialis sa pagkakasakop ang Pilipinas. Ang pagsusulat ng kanyang mga nobela na pagpapalimbag palang ay probema na at lalo na ang pagpapalaganap ng mga ito. Alam niyang ito ay magiging mitsa ng kanyang buhay subalit tinuloy pa rin niya.

Noon man o ngayon ay hindi matatawaran ang husay ni Rizal sa pagsulat. Ang kanyang mga nararamdaman at naiisip ay ipinakita niya sa malikhain niyang mga gawa. Ang tapang niya sa pagsusulat ang hindi nagpahinto sa kanya upang ilabas ang kanyang nararamdaman. Sa pamamagitan ng mga ito ay napukaw niya ang damdamin ng mga Pilipino. Ito ang gumising sa mga Pilipino na mali ang kinatatayuan nila, na sila ay inaapi. Iyon ang nagtulak sa pakikipaglaban ng mga Pilipino para sa Pilipinas at sa kanilang mga sarili. Ito ang hindi maiaalis na dahilan ng pagiging pambansang bayani ni Dr. Jose Rizal.

jane on jprizal:

Noong bata ako, akala ko si Rizal ay isang ulo lamang na nabubuhay sa piso. Isang ulo na namamahay sa pisong madalas kong hinihingi sa Nanay ko. Ni hindi ko nga alam na Jose Rizal ang pangalan niya. Hindi pa naman ako noon marunong bumasa. Puro drawing lang ang kaya kong intindihin noon.

Nang pumasok ako sa paaralan, grade 1 palang naituro na ang iba-t-ibang bagay at tao na sumisimbolo sa bansang Pilipinas. Doon ko unang nalaman na Jose Rizal pala ang pangalan nung ulo sa piso. Siya pala ng binansagang National Hero.

Tuwing nagkakaroon ng quiz tungkol sa mga simbolo ng bansa, natutuwa ako kasi alam na alam ko kung anu-ano ‘yung mga ‘yun. Parati kong napeperfect. Hindi ko nakakalimutan lalo na ang pambansang bayani. Subalit nanatili hanggang doon lamang ang nalalaman ko sa kanya: ang bansag na National Hero. Sa murang edad ko, wala pa siguro akong sapat na kapasidad noon na siya ay maintindihan ng lubusan. Kaya siguro sapat nang ituro muna ang simpleng bansag na iyon sa kanya.

Sa pananatili ko sa elementarya, unti-unting nadagdagan ang alam ko tungkol kay Rizal. Unti-unti, nalaman ko ang ilan sa mga personal na impormasyon tungkol sa kanya; birthday, mga magulang, kapatid, saan nakatira, mga ganung bagay. Puro galing sa ‘di mabilang na talambuhay na naisulat tungkol sa kanya. Unti-unti, nagkaroon ng pigura ng katawan ang dating mukha lang na kilala ko.

Pagpasok ko ng high school, malinaw sa isip ko na hindi basta-basta ang ulo sa piso. Kung noong nasa elementarya ako ay hindi ko ‘yun pinag-iisipan, nang simulan naming mapag-aralan ang Noli at Fili sa klase, doon nabuo sa isip ko ang malaking papel na ginampanan ni Rizal kung kaya’t hinirang siyang national hero.

Makabayan si Rizal. Alam siguro ‘yun ng bawat Pilipino. Kung ako ang tatanungin, nakuha ko ‘yun mula sa pagbabasa ng mga gawa niya. Malalim na manunulat, magaling na makata. Sa puntong iyon, isang anyo ni Rizal ang nabunyag sa akin.

Akala ko doon na matatapos ang pagtuklas ko kay Rizal, mali pala ako. Ngayong katatapos lang ng isang semester sa Rizal class na kinuha ko, ang daming nagbago sa pananaw ko. Hindo ko masabi kung positibong pagbabago ba ang mga iyon. Pero tiyak kong malaki ang naibahagi ng klase sa akin tungkol kay Rizal.

Isa sa pinakanagustuhan kong kwento tungkol kay Rizal ay ang mga kwento at anekdota sa librong Rizal without the Overcoat ni Ambeth Ocampo. Gasgas na sigurong sabihin na mula sa librong iyon ay makikita ng pagiging katulad ni Rizal sa isang ordinaryong tao. Subalit sa kabuuan ay ganoon talaga ang naging impact ng libro sa akin. Kung dati ay parang ang hirap-hirap abutin ng katayuan ni Rizal bilang National Hero kung saan minsan ay umaabot pa sa pag-iisip ko na siya ay isang alamat lamang, sa libro ay nagmukha siyang totoong tao. Isang taong nagugutom, nasasaktan at umiibig.

Bagaman hindi kahanga-hanga ang katangian ni Rizal pagdating sa kanyang buhay pag-ibig, bumawi naman siya sa pagiging makata. Naisip ko lang, ang sarap sigurong maging kasintahan ni Rizal lalo na kung sa tula niya parating idadaan ang saloobin niya. Iyon nga lang, heartbreaker siya; hindi siya nagcocommit at lalong hindi siya nagpatali. Sa puntong ito, naniniwala ako na hindi nangyari ang retraksyon at hindi niya pinakasalan si Josephine Bracken. Kung totoo mang nangyari ang retraksyon, isa lang iyon sa mga inconsistencies ni Rizal. Hindi mabilang na inconsistencies na lalong nagbibigay komplikasyon sa masalimuot niyang buhay.

Kumplikado si Rizal. Iyon ang isa sa mga pinakatiyak na bagay na nalaman ko tungkol sa kanya sa kabuuan ng pag-aaral ko sa PI100 sa loob ng isang semestre. Ibat-ibang Rizal ang makikita at makikilala depende sa kung saang aspeto ng buhay niya siya titingnan; anak, kapatid, kaanak, kaibigan, doktor, manunulat o bilang isang Pilipino sa kabuuan. Mayroon siyang ibat-ibang anyo na nangangailangan ng mahabang panahaon upang maunawaan. Ngunit hindi man sapat ang isang semestre upang siya ay maintindihan ng lubusan, sapat na iyon upang maitama ang ilan sa mga mali at malabong pagkakakilala sa kanya.

Ngayon ko natatanto na lahat pala ng nalaman ko tungkol kay Rizal mula sa elementarya ay puro parte lamang ng isang anyo ng buhay niya; ang mababaw na parte, walang lalim, walang malabo, sa madaling-sabi, mabilis intindihan. Subalit kung tumatak sa isip ko ang pagiging dakila at bayani niya noong bata pa ako, hindi iyon nabago sa pag-aaral ko ng PI100. Nanatili ang pagiging bayani niya sa paningin ko. Ngayon ko masasabi na buo na ang pigura ng katawan nung ulong dati ay pugot na imahe lamang sa likod ng isang piso.

freda on jp rizal:

Una kong nakikilala ko si Jose Rizal bilang ang pambansang bayani ng ating bansa. Ang pagpapakilalang ito ang siyang natutunan ko noong nasa elementarya pa ako. Noong nasa high school na ako, pinag-aralan naming ang dalawang nobela ni Jose Rizal, ang Noli Me Tangere at El Filibusterismo. Natutunan naming ang kanyang nobela ang dahilan upang bansagan siyang rebelde. Ang mga nobela niya rin ang naging inspirasyon ni Andres Bonifacio sa pagsasagawa ng rebolusyon. Maituturing siyang martyr sa pagtanggap ng kanyang kamatayan noong ika-31 ng Disyembre, 1896.

Sa pag-aaral ko sa buhay, adhikain, at mga gawain ni Rizal sa PI 100, marami mga bagay ang nabuksan sa aking isipan. Una kong natutunan ang ibang bahagi sa buhay ni Rizal-ito ang pagiging ordinaryong tao niya tulad sa atin. Nakita ang larawan niya sa pagkakatanggal ng mapapuring damit sa kanya. Bilang estudyante, si Rizal ay matipid dahil sa nadedelay ang kanyang allowance. Dito ko napuna ang pagplaplano ni Rizal sa kanyang pang-araw-araw na pamumuhay. Katulad sa natutunan sa klase, kalkulado ni Jose Rizal ang mga ikinikilos niya. Halos lahat ng kanyang ginagawa ay planado hanggang sa kanyang kamatayan. Nakakatuwa ring malaman na natanto na ni Rizal ang kanyang kamatayan sa pamamagitan ng panaginib waring nagsasabing ito ang kanyang kapalaran. Katulad ng isang ordinaryong tao, narasan rin ni Rizal mabigo sa pag-ibig. Hindi natuloy sa magandang pagsasama ang pag-iibigan nila ni Leonor Rivera (parang teledrama no!). Marami pang ibang babae ang naassociate sa kanya. Isa sa malaking isyu ay ang pagsasama nila ni Josephine Bracken (mashowbizdin no!). Sa kanyang pamilya, makikita ang kanyang pagmamalasakit. Tinupad niya ang usapan nila ng kanyang kuya na si Paciano. Ginamot niya rin ang kanyang ina at humingi siya ng pasensiya bago namatay. Nagkaroon din siya ng matalik na kaibigan katulad ni Ferdinand Blumentritt. Hindi din naman sila nagkasundo ni Marcelo H. del Pilar at nagkaroon ng alitan sa pagitan niya at ni Antonio Luna dahil sa babae. Ang mga puntong ito ang lalong nagpapakilala sa akin kay Rizal sa ibang perspektibo. Nakilala ko siya na wala ang suot niyang overcoat.

Ilang mga isyu ring natutunan sa klase ang nagtulak sa akin na mag-isip. Bakla nga ba si Rizal? Itong tanong na ito ay nagpataas ng kilay ko ngunit kung aking titignan, may kabuluhan nga naman. Para sa akin, hindi masasabing bakla si Rizal dahil lamang sa closeness nila ni Blumentritt at ang hindi pagkakaroon ng anak. Gusto kong iadapt ang mga punto ni Neil Garcia. Ang salitang bakla ay hindi naman nag-eexist noong panahon iyon. Ang malapit sa salitang bakla ay kabaklaan na nangangahulugang undecided o hindi pagbigay ng konkretong desisyon o palitpalit ng desisyon, at binabae na ginagamit sa pagtukoy sa mga lalaking ang gawain ay gawaing babae tulad ng paghahabi. Ang pagkakaroon ng close sa relationship sa kauri ng kasarian ay hindi isang premise para tawagin kang bakla. Sa akin, wala naman sa pagkatao ng isang tao ang kanyang kadakilaan o pagkabayani. Lahat naman ng tao ay pwedeng gumawa ng maganda. Hindi dapat kinakahon ang magagawa ng isang tao ayon sa kanyang pagkatao-straight man o hindi.

Isang pang isyu ay ang retraksiyon kono ni Rizal. Kung ako ang tatanungin, naniniwala akong hindi nagretract si Rizal. Ang pagretract ni Rizal ay nangangahulugang binabawi niya ang kanyang mga ginawa pati na rin ang kanyang adhikain. Makikita sa huling tula ni Rizal na pinanghahawakan pa rin niya ang kanyang pinaglalaban na kalayaan at pag-ibig sa bayan. Alamdin naman ni Rizal na sa huli ay mamamatay siya.

Tignan ang mga tula ni Rizal sa http://pages.prodigy.net/manila_girl/rizal/rizala.htm

Tungkol sa retraksyon sumangguni sa http://www.joserizal.ph/rt03.html,

http://www.freewebs.com/retraction/issues.htm,

Tungkol sa pag-ayaw ni Rizal sa rebolusyon, masasabi kong maypunto siya. Ang pagkilos patungo sa kalayaan ng isang bansa ay dapat samahan ng pagmamahal sa bayan (pagiging nasyonalista). Sa tingin ni Rizal, ang bagay na ito ay kailangang gisingin sa mga Pilipino. Ito rin ang nakita kong problema ngayon dahil nawawala na ang pagpapahalga natin sa ating kultura. Higit nating binibigyan ng paghanga ang mga produkto, ideya at anumang galing ng ibang bansa.

Isa sa magandang natutunan ko ay:

Si pagiging bayani ni Jose Rizal ay produkto ng mga taong nakapaligid sa kanya o ang lipunang ginagalawan niya.

Malaking bahagi ang ginampanan ni Paciano sa pagmumulat sa kanyang kapatid na si Jose. Liban dito, ang naobserbahan ni Jose Rizal sa Europa ay nakaimpluwensiya sa kanya katulad ng umiiral noong liberalismo at freedom of speech. Ang mga nasaksihan niya sa Pilipinas partikular na ang pangyayari sa Calamba (ang pagpapalayas sa mga taga-Calamba kasama ng kanyang pamilya) ang lalo nagbigay daan sa pagiging radikal niya. Dito niya napagmuni-muni na ang problema ay nag-uugat mismo sa Espanya at hindi lamang sa mga prayle.

Sa kabuuan, isang magandang aral ang naiwan sa akin. Ang isang tao ay napapabilang sa isang lipunan. Sa lipunang ito gumagalaw ang buhay ng isang tao at mabubuo ang kwento ng kanyang buhay sa pamamagitan ng kanyang karanasan. Sa makatwid, unti-unti siyang binubuo ng lipunang kanyang ginagalawan ngunit ang taong ito ay may bahagi ring ginagampanan sa lipunan. Ang tao ang bumuo sa goberniyo at sa mga mamamayan sa lipunan. Kung ano mang gagawin ng mga taong ito ay nagrereflect sa kalagayan ng lipunan. Ipinakita ni Rizal ang pagmamahal niya sa bayan. Nakita niya ang nagyayari sa kanyang lipunan at siya ay kumilos. Ito ay aral sa akin na ang pagbibigay ng halaga sa lipunan ay daan sa pagbabago.